De Rest 195: Rueter

Op de foto lijkt het alsof ze naast elkaar zijn gebouwd, maar in werkelijkheid lag er nogal wat meters duingrond tussen. “Zomerhuis Zonnewende” (rechts) aan de Koepelweg, “Landhuis De Zeevonk” (links) aan de Beethovenweg. Dat beide huizen hier niettemin naast elkaar staan afgebeeld, ieder met hun eigen karakter en architectuur (het ‘wolfdak’ van Zonnewende tegenover het ‘zadeldak’ van de Zeevonk) heeft alleen te maken met het feit dat beide huizen van dezelfde schepper zijn: architect Theo Rueter (1876-1963).

Op de onvergankelijke site van de Nederlandse architectuurgeschiedenis bonas is veel materiaal te vinden over deze Theo Rueter, o.m. de prachtige monografie Th.W. Rueter (1876-1963). Bouwen naar een levensideaal: eenvoudig, harmonieus en doelmatig. Aan ‘Bonas’ ontleen ik verder nog de volgende gegevens:

Theodor Wilhelm Rueter was een idealistisch en eigenzinnig man, maar hij was ook op de praktijk ingesteld. In 1901 sloot hij zich aan bij der Internationale Broederschap van Christen-Anarchisten, een groep idealisten die bij Blaricum een landbouwkolonie had gesticht, waar hun ideeën door ‘eenvoudig, ootmoedig en gemeenschappelijk’ samenleven en -werken in de praktijk gebracht zouden worden. Rueter ontwierp er een aantal koloniehutten en enkele bedrijfsgebouwen. Na het uiteenvallen van de kolonie zou Rueter trouw bliiven aan de uitgangspunten die hij daar in de praktijk had gebracht: eenvoud, harmonie en doelmatigheid. Zijn leven lang zou hij vasthouden aan een ambachtelijke bouwwijze, traditionele materialen en harmonie tussen architectuur en de omringende natuur. Daarbij liet hij zich beïnvloeden door traditionele landelijke architectuur.

Als ontwerper had hij het tij mee. Hij bouwde vooral in Het Gooi dat zich net in zijn tijd ontwikkelde tot forenzenregio van formaat: er ontstond een markt voor nieuw type woning, kleiner dan het traditionele negentiende eeuwse landhuis, maar tegemoetkomend aan eigentijdse eisen van comfort, licht, lucht en ruimte. Maar hij zou er ook een aantal villa’s bouwen in een meer expressionistische stijl met golvende rieten daken en in elkaar overvloeiende bouwdelen.

Ene P.H. Van Reede Dortland gaf opdracht voor de bouw van Zonnewende dat in april 1916 gereed kwam. Ene R. Idema Greidanus zat hem op de hielen met zijn opdracht voor De Zeevonk. Dat kwam een jaar later gereed, op 18 juli 1917. Op de Bonas-site wordt De Zeevonk een ‘landhuis’ genoemd en Zonnewende een ‘zomerhuis’, maar er wordt niet uitgelegd waarom daar in dit geval verschil tussen zou zitten.

Hoe Van Reede Dortland en Idema Greidanus op het idee kwamen de opdrachten juist aan Theo Rueter te geven is mij niet bekend, maar beide ‘Gooise’ villa’s misstaan in de Noordwijkse duinen zeker niet.

Rueter had wat mij betreft nog wel vaker zijn gang mogen gaan daar in De Zuid.