foto

Wanneer de Finse School in Noordwijk-Binnen nu precies gebouwd is, weet ik niet, het zal in 1950 of 1951 geweest zijn. Ik weet nog wel dat het in feite een dependance was van de Rooms Katholieke Meisjesschool aan de andere kant van de Bronckhorststraat (de Mariaschool). Dat was een nonnenschool (De Zusters van JMJ), maar inmiddels waren er ook seculiere dames dit bolwerk binnengedrongen. Eigenlijk is dat alles wat ik ervan weet: zoals de school eigenlijk verstopt zat achter dat gymlokaal aan de Bronckhorststraat, zo zat het ook verscholen in ieders herinnering. En als het daar dan even uit naar boven kwam – je zat er een paar jaar op school of je speelde er op de speelplaats – dan was het daarna ook weer snel voorbij. En helemaal niemand die daar op school zat of er op de speelplaats speelde wist waar die school vandaan kwam of zelfs: waar die naam – de Finse School – vandaan kwam. Het zat ongeveer zo.

Na de Tweede Wereldoorlog ontstond in Nederland een grote behoefte aan schoolgebouwen. In die tijd waren klassen met meer dan zestig leerlingen geen uitzondering, baby’s ‘boomden’ bij het leven. Bovendien waren bouwmaterialen en arbeidskrachten spaarzaam voorhanden. Op allerlei manieren werd geprobeerd zo efficiënt mogelijk te bouwen. Een vorm van `systeembouw’ werd als één van de manieren gezien om snel en met zo min mogelijk mankracht een groot aantal woningen en scholen te bouwen. Op grond van een handelsverdrag met Finland werd door de ministeries van Wederopbouw, van Onderwijs en Financiën op 26 augustus 1948 besloten tot de invoer van vijftig Finse Scholen.

Eigenlijk werd het handelsverdrag een beetje misbruikt. Finland had pas tegen het einde van de oorlog de kant van de geallieerden gekozen, nog net op tijd om geloofwaardig te zijn, maar te laat om nog vertrouwd te worden. De Finnen moesten dus tenminste een beetje bloeden. In Finland hadden ze scholen van hout, niet zoveel scholen, maar wel veel hout en die houten scholen die konden ze in Nederland toevallig dus goed gebruiken.

De bouw van de scholen werd door de Nederlandse firma NV Panagro te Warmond uitgevoerd. Die maakte tekeneningen en bestek, liet gemeenten de funderingen neerleggen en voor de rest was het alleen maar assembleren, want het hout werd in Finland op de goede lengte gezaagd en op de goede dikte geschaafd. Een IKEA-bouwpakket avant-la-lettre, er was helemaal niks mis mee. Het waren eigenlijk gewoon Nederlandse scholen, of voor mijn part ‘Warmondse’ scholen (ze werden ook wel Panagro-scholen genoemd naar de firma die de bouw monopoliseerde), maar alleen al door die bloedende constructie met de Finnen werden ze uiteindelijk als ‘Finse Scholen’  gedoopt.

Op 25 februari 1949 werd in Voorschoten het eerste houten geopend. In 1948 kreeg de NV Panagro van de overheid toestemming tot de bouw van 50 scholen, terwijl in 1949 nog eens opdracht voor 65 scholen werd ontvangen. Eind 1949 had Panagro dan ook bouwvergunning voor 115 schoolgebouwen verkregen, verdeeld over 48 gemeenten. Nu – anno 2007 – is de Finse School in Noordwijk blijkbaar niet meer nodig, want het staat op de nominatie om gesloopt te worden of ís misschien al gesloopt, dat weet ik ook al niet (In Noordwijk zijn ze daar wel goed in: in het afbreken van geschiedenissen, daarover heb ik al vaker bericht). De baby’s van vlak na de oorlog zijn blijkbaar ‘uitgeboomd’ of er is elders in het dorp een plek gevonden voor de toekomst. De nonnen zijn ook uit Noordwijk vertrokken, de leerlingen uit de jaren vijftig zijn inmiddels zo groot dat ze uit de kinderen zijn, dus wie maalt er nu nog om dat schitterende houten gebouw, waarvan er toch nog zoveel over zijn ook al is dat elders in Nederland. De Finse School in Noordwijk-Binnen gaat langzaamaan weer ten onder in louter herinnering.

De firma Panagro groeide ondertussen volledig uit zijn jasje en uit Warmond. De firma bestaat nog steeds, maar is inmiddels neergestreken in Voorburg-Leidschendam. Finland is inmiddels een betrouwbare bondgenoot geworden en leeft ook al niet meer bij houten scholen alleen.