Ik heb in deze bloggenreeks vaker aandacht besteed aan de drie bezoeken die de Duitse schrijver Thomas Mann en zijn vrouw aan Noordwijk hebben gebracht. Ik heb daarnaast ooit een lezing gehouden over de wederwaardigheden van Mann in Noordwijk. Duidelijk is wel geworden dat Noordwijk een speciale plaats innam bij Thomas Mann. In mijn lezing betoogde ik dat Noordwijk bij Mann warme herinneringen opriep aan zijn jeugd in Lübeck en zijn vele strandvakanties in het aanpalende Travemünde (dat kwa sfeer inderdaad wel aan Noordwijk doet denken, zeker in vroegere tijden).

In een artikel in Maatstaf uit 1985 (Jaargang 33, nr. 8/9) onder de titel “Bemind en bewonderd van jongs af. Thomas Mann en Nederland” had Léon Hanssen dat ook al aangegeven: “Hoewel Noordwijk in 1939 aanvankelijk slechts als ‘Wartestation vor der Schweiz’59 op de terugweg uit de Verenigde Staten bedoeld was, vatte hij onmiddellijk een innige liefde op voor de kleine badplaats en voor de Noordzee. Een liefde ‘voll von Kindheitsaroma’. Noordwijk herinnerde hem aan Travemünde, het paradijs aan de Lübecker Bucht waar hij als kind elk jaar vakantie vierde.”

In hetzelfde artikel komt Hanssen met een feitje, dat ik nog niet kende, te aardig om hier onvermeld te laten (ik citeer wederom Léon Hanssen): Van 16 juni tot 5 augustus 1939 verbleef Thomas Mann – natuurlijk met zijn echtgenote Katia – in Noordwijk aan Zee, de eerste van drie vakanties in deze badplaats, als men in verband met Thomas Mann al van vakantie kan spreken. Het langzamerhand welhaast legendarische thema ‘Thomas Mann en Noordwijk’ kent een aardige, nog onbekende voorgeschiedenis die teruggaat tot 1924. Op 5 juli van dat jaar schreef Katia Mann aan de heer Frans Mijnssen, Beurspassage 8, Amsterdam:

‘Wir hatten eigentlich die Absicht, diesen Sommer mit unseren Kindern an die Ostsee zu gehen. Da aber nun die Grenzen für uns wieder offen sind und da die deutschen Seebäder ausserordentlich teuer sind, ist uns der Gedanke gekommen, ob wir nicht besser daran täten, nach Holland zu fahren.’ Zij vraagt dan om raad: ‘In Frage käme wohl keiner von den ganz grossen Badeorten, wir hatten an Noordwijk gedacht. Es müsste ein konfortables, aber nicht allzu anspruchsvolles Hotel sein, möglichst am Strand gelegen.’

Tien dagen later verontschuldigde zij zich ‘soviel Mühe verursacht zu haben’; vanwege de korte tijdsruimte was toch gekozen voor de Ostsee, namelijk Hiddensee, waar Thomas Mann in het ‘Haus am Meer’ twee weken onder één dak zou wonen met Gerhart Hauptmann, zoals bekend het prototype van Mynheer Peeperkorn uit Der Zauberberg. Niettemin: ‘wir wollen für nächstes Jahr am holländischen Plan festhalten.’ Het zou nog vijftien jaar duren…