Met ‘De Ontdekking van Holland’ heeft  Jan Brokken een jaloersmakend boek geschreven. ‘Jaloersmakend’, omdat je zou willen dat een dergelijk boek ook over Noordwijk geschreven kon worden en door eenzelfde prachtige verhalenverteller. Maar ja.

Het boek gaat over hotel Spaander in Volendam, meer in net bijzonder over de vele, vele  schilders die zich daar verzamelden aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw. Uit alle hoeken van de wereld, van heinde en verre. Toch is Noordwijk in dit boek lichtjes aanwezig: Brokken vertelt tussen neus en lippen door over het bestaan van de  Europese Federatie van Kunstenaars Dorpen, een federatie, waarvan Noordwijk géén lid is, zoals Brokken nadrukkelijke vermeldt, maar bijvoorbeeld Katwijk, Domburg en Volendam wél. Maar hij vertelt ook over Max Liebermann, die zich even in Volendam moet hebben opgehouden, maar toch liever Noordwijk verkoos, een plek die hij onderging ‘als een Badekur voor de innerlijke mens,’ zoals hij dat zelf uitdrukte. En dan schrijft hij dat Liebermann jaren achtereen in Noordwijk domicilie verkoos ‘in de Villa Elisabeth van de kunsthandelaar Paul Cassirer.’ Dat laatste is maar ten dele juist: Liebermann verbleef in eerste instantie inderdaad vaak in de Villa Elisabeth (later in Huis ter Duin), maar die villa was geen eigendom van Paul Cassirer. Cassirer had verderop naar het noorden aan zee een eigen villa laten bouwen, die in Noordwijk bekend stond als de ‘Villa Cassirer’ en Liebermann vierde daar ooit wel zijn verjaardag, maar heeft er nimmer langere tijd verbleven. Foutje bedankt: Brokken moet e.e.a. iets te haastig hebben overgenomen en door de war gegooid vanuit het prachtige boekwerk ‘Max Liebermann in Noordwijk’ van de hand van Jaques Dekker.’ Dat boekwerk wordt in het notenapparaat en lijst van geraadpleegde werken overigens wel genoemd, een stil eerbetoon aan Jaques.

Hans Hermann (D) en Ben Viegers (NL) komen bij Brokken ruim aan de orde, twee schilders die in deze reeks Noordwijkbloggen ook al eens zijn opgetreden.  is ook een schilder die doorgaans in Volendam huishield en uitgebreid behandeld wordt. Zij het dat onvermeld blijft dat Hermann ooit ook wel Noordwijk heeft aangedaan en er zelfs een schitterend aquarel heeft gemaakt, dat nu in het bezit is van Museum Noordwijk. En hij besteedt veel aandacht aan de Amerikaanse schilder George Hitchcock (1850-1913), die vanuit Volendam naar Egmond trok om daar een eigen ‘summer school’ te starten. Hij was bezeten van bloembollenvelden (of hij kon juist die schilderijen het beste in zijn homeland kwijt). Onderstaand schilderij: ‘Tulip fields near Leyden’  kan gevoeglijk worden omgedoopt in ‘Tulip fields near Noordwijk’. Het bevindt zich nu in de collectie van het Birmingham Museum of Art in Birmingham/Alabama.