We lopen enkele etappes van het Pieterpad en voorbij Hellendoorn richting Holten stuit ik opeens op een soortement van toegangspoort met het opschrift ‘Rijkswerkkamp Twilhaar’. Daarachter twee grote foto’s van toen en een informatiebord. Twilhaar – zo blijkt – was een werkkamp van de Rijksdienst voor de Werkverruiming, bedoeld om werkloze mannen aan het werk te zetten op de Sallandse Heuvelrug. In 1940 werd een begin gemaakt met de bouw van het kamp. In 1941 kwamen de eerste arbeiders in het kamp, met name werkloze vissers uit Katwijk en Scheveningen, die de opdracht kregen een boomkwekerij aan te leggen. Staatsbosbeheer had het toezicht over het project. Dat duurde niet lang.

In april 1942 maakte de Duitse bezetter zich meester van het kamp en werd het kamp omgetoverd tot werkkamp voor Joodse mannen, maar feitelijk tot een Durchgangslager richting Westerbork en Auschwitz.  Die ‘Durchgang’ vond plaats op 2 oktober 1942 en het kamp kwam enige tijd leeg te staan.

Tussen 1943 en 1945 huisvestte kamp Twilhaar grote gezinnen die door de Duitsers in het kader van de bouw van de Atlantikwall uit hun huis in de kuststreek verdreven waren. Daaronder wederom Scheveningers en Katwijkers, maar dit maal ook volgens het informatiebord Noordwijkse gezinnen. Op verschillende sites worden de namen genoemd van enkele Scheveningse en Katwijkse gezinnen, maar niet van Noordwijkse. Helaas. Zij mochten in ieder geval na de oorlog allemaal terugkeren naar huis en haard.

In 1945 verbleven er Nijverdalse gezinnen die door het geallieerde bombardement van 22 maart huis en bezittingen waren kwijtgeraakt. In totaal werd gedurende de oorlogsjaren bij Twilhaar een gebied van ongeveer 20.000 vierkante meter ontgonnen. Het bos, dat later informeel het ‘Jodenbos’ werd genoemd, is pas na de oorlog door gewone werknemers aangelegd. Kamp Twilhaar werd in 1949 afgebroken (tekst mede gebaseerd op Wikipedia).