Charlotte Dorothée barones van Pallandt stierf in Noordwijk op 30 juli 1997. Ze werd algemeen beschouwd als één van de belangrijkste Nederlandse beeldhouwsters van de twintigste eeuw. Ze behoorde tot de 2e generatie van de zogenaamde ‘Groep van de figuratieve abstractie’, kortweg ook ‘De Groep’ genoemd. Ze groeide op als een Haagsche stadsjoffer in een vooraanstaand, adelijk gezin. Zij ging niet naar school, maar werd thuis onderwezen door haar gouvernantes. Een ongezellige boel, volgens haar.
In 1918 werd het haar toch gegund om voor een half jaar schilderlessen te volgen bij Albert Roelofs, maar hoewel de familie niet gespeend was van enigerlei artisticiteit – er werd veel gemusiceerd in het adelijk huis – was een professionele loopbaan in de kunst, zeker voor een vrouw, uitgesloten. Na een keurige verloving van acht maanden trouwde zij in 1919 met de diplomaat Adolph graaf van Rechteren Limpurg (het adeldom was nooit ver weg). Het echtpaar vestigde zich in Bern waar de jonge graaf als attaché een baan had gevonden bij de Nederlandse ambassade. Na een huwelijk van ruim vier jaar hield ze het echter niet meer uit, pakte haar koffers, nam de trein naar Montreux en gooide onderweg haar trouwring met een ferme zwieper uit het treinraam.
Ik citeer lustig uit een artikel uit NRC-Handelsblad van 14 januari 1994, zij het hier en daar wat opgeleukt, en ga daar nog even en nóg lustiger mee door:
Van Pallandt kwam uiteindelijk met een schilderende vriend terecht op een goedkoop atelier in Parijs, waar ze de mooiste en meest inspirerende tijd van haar leven meemaakte. Gedurende een jaar werkte zij op de academie van André l’ Hote, een periode waarin ze vooral kubistische tekeningen maakte. Maar onder de mensen kwam ze niet veel, ze moest veel inhalen – zei ze zelf – ‘want vroeger mocht ik niets.’ Omdat zij vond dat haar werk teveel op het werk van l’ Hote ging lijken, verbrak ze schriftelijk de relatie met haar Parijse leermeester. Deze antwoordde per ommegaande en per brief en met de mededeling dat hij ‘niet wenste te antwoorden.’
Pas in 1927 begon Van Pallandt interesse in de beeldhouwkunst te ontwikkelen. Ze kreeg technisch les van onder andere Albert Termote en in 1930 maakte zij haar eerste tors in gips naar een zeventienjarig meisje. Het werd een prachtig sensueel beeld, maar het duurde 44 (!) jaar voordat het in brons wordt gegoten. Ze beschikte toen al over een atelier in Noordwijk, ergens in de hoek van de Gooweg en de Hoogweg. Tijdens de oorlog zat ze voornamelijk in Amsterdam, maar daarna kwam Noordwijk steeds dichterbij (vanaf 1967 bewoonde ze een flat aan de Beeklaan, maar werkte ze nog altijd in dat atelier, verscholen in het bos aan de Gooweg). Bij haar dood werd ze getypeerd als ‘de beeldhouwkunstige moeder des vaderlands’ en ‘de koningin van de Nederlandse beeldhouwkunst’.
Het meest bekende beeld van Charlotte van Pallandt is ‘Wilhelmina’ geplaatst in Rotterdam en ook – tegenover Paleis Noordeinde – in Den Haag (wie er ook allemaal in de wereld plagieert: De Barones plagieerde ook zichzelf). Mij is dat beeldje van ‘De Redder’ het liefst, dat in de helmstrook staat aan de Noordboulevard van Noordwijk. Het beeldje drukt ongelofelijk veel uit, maar misschien vooral het het gevoel dat ze na Den Haag, na Bern, na Parijs en na Amsterdam uiteindelijk toch het meest met Noordwijk vergroeid was.
BLOGnoordwijk (Heimatsammlung) 
Deze tekst komt vrijwel letterlijk uit een stuk dat in NRC Handelsblad is verschenen midden jaren negentig. (NB. in de NRC wordt adellijk natuurlijk correct gespeld).
Aangezien ik geen bronvermelding zie, is dit dus pure plagiaat.
Het toont overigens eens te meer aan wat de waarde is van ‘de redaktie beveelt aan’.Reactie is geredigeerd
Een aardig stuk om te lezen.
De trouwring, die ze met een ferme zwieper uit het raam gooide:-) Ik bewonder haar werk.
Rudy Fuchs heeft een tentoonstelling van haar ingericht in Eelde, waar ik vanmorgen over blogde.Van haar en Albert Verwey.
zie:
http://www.museumdebuitenplaats.nl
Nu ingelogd.
Plagiaat?
Plagiaat is: het overnemen en als eigen werk presenteren van andermans geestesprodukt.
Hierbij een stuk uit het NRC artikel dat in januari 1994 verscheen. Beoordeel zelf.
Zij gaat niet naar school, maar wordt thuis onderwezen door haar gouvernantes. Een ongezellige boel, volgens haar. In 1918 wordt het haar gegund om gedurende een half jaar schilderlessen te volgen bij Albert Roelofs, maar hoewel de familie niet is ontbloot van artisticiteit – er wordt veel gemusiceerd – is een professionele loopbaan in de kunst, zeker voor een vrouw, uitgesloten. Na een keurige verloving van acht maanden trouwt zij in 1919 met de diplomaat Adolph graaf van Rechteren Limpurg. Het echtpaar vestigt zich in Bern waar de jonge graaf als attaché een baan heeft gevonden bij de Nederlandse ambassade. Na een huwelijk van ruim vier jaar houdt zij het niet langer uit, pakt haar koffers, neemt de trein naar Montreux en gooit onderweg haar trouwring uit het treinraampje. Met een schilderende vriend komt zij uiteindelijk op een goedkoop atelier in Parijs terecht, waar zij de mooiste en meest inspirerende tijd van haar leven meemaakt. Gedurende een jaar werkt zij op de academie van André l’ Hote, een periode waarvan een paar bijzonder mooie, kubistische tekeningen in haar Noordwijkse flat getuigen. Maar onder de mensen komt zij niet, zoals ze het zelf formuleert: "Buiten mijn familie, die toen ook in Parijs woonde, zag ik niemand. Ik werkte maar. Ik moest alles inhalen, want vroeger mocht ik niets." Omdat zij vindt dat haar werk teveel op het werk van l’ Hote gaat lijken, breekt zij per brief met haar Parijse leermeester. Deze schrijft in een woedende brief terug, dat hij niet wenst te antwoorden.
@Eurocraat: je hebt gelijk, Eurocraat (?), ik heb het stukkie aangepast. Het verkeerd gespelde ‘adelijk’ laat ik voor straf staan. PjotrReactie is geredigeerd
Leuk verhaal. Weet je toevallig ook waar Van Pallandt haar voorouders vandaan kwamen. Uit welke regio in Nederland? Ik vond in de rechte lijn van voorouders van mijn vader een bruid Van Pallandt. Déze bruid Van Pallandt was een oma van de oma van mijn opa, de vader van mijn vader. Dus de oma van mijn bet-overgrootmoeder. Ik ben er nog niet aan toe gekomen de afstamming van deze bruid verder uit te zoeken. Vandaar deze vraag. Elk wetertje is meegenomen. groet, maryReactie is geredigeerd
Beetje dubieuze vraag Mary. Als jij zo een verre voorouder weet te ‘vinden’, dan weet je best wel hoe je Van Pallandt kan researchen.
Wat een dubieus antwoord.
Neen, dat weet ik niet want dan vroeg ik jou dit niet. Jij hebt blijkbaar historische data ik niet.
Dit is het oudste gevonden paar van een stamlijn tot nu toe. Ik heb geen verdere data van afstamming van deze bruid gevonden tot nu toe. Daar moet je voor weten waar de bruid vandaan kwam. Dat is niet bekend.
Er zijn meer hondjes die vicky heten en het kan een familielid zijn en ook niet van deze vrouw. Ik heb 8 stamlijnen onder bewerking en ik heb wel meer interessante voorouders te zoeken.
Van elke bruidsnaam die minder vaak voorkomt verzamel ik alle wetertjes die ik door toeval tegenkom. Zo komt elke stamboomonderzoeker weer aan nieuwe sporen als de sporen zijn doodgelopen. Stamboomonderzoek is vrij simpel zolang je van Genlias gebruik kunt maken. Als je verder terug moet in de tijd en de sporen lopen naar buitenland dan wordt het echt geluks- en toevalwerk.
Dus als je weet waar deze Van Pallandt vandaan komt zou ik dat graag weten.
groet, maryReactie is geredigeerd
PS eurocraat, bij nader inzien vroeg ik jou helemaal niets. De vraag was aan de blogger Pjotr hier gericht die het artikel schreef.
Pjotr, als je meer weet graag een reactie. Groet,Reactie is geredigeerd
@Mary: Sorry. Mary, ik kan je niet helpen. Ik ben geen specialist in dit soort dingen en ik ben bij het googelen op Van Pallandt geen stambomen tegen gekomen (ik weet niet eens hoe haar vader heette). Pjotr
@Eurocraat: ik vrees, Eurocraat, dat Charlotte meer een Noordwijkse was en bovenal een Hollandsche en geen internationaliste of Europeaniste of Europeeres of Europeerin. Te laat om te bekeren. En van diplomaten hield ze blijkbaar ook niet, tenminste niet van die ene. PjotrReactie is geredigeerd
@Pjort, okay, bedankt. Ik meende dat jijzelf kunsthistorisch onderlegd was vandaar de vraag. Niettemin een leuk artikel. Groet,
@Mary: dank voor je complimenten (ik ben overigens een beetje kunsthistorisch onderlegd, dat wel), Groet terug, Pjotr
Beste Pjotr en Mary,
ik beland min of meer toevallig op dit blog,werk bij een museum dat vanaf za 29 de expo ‘Charlotte van Pallandt en Kees Verwey’ toont (www.museumdefundatie.nl) en kan in elk geval een vraag beantwoorden:
Ik citeer uit ‘Gipsen en schetsen/Charlotte van Pallandt’ :
"Charlotte Dorothée baronesse van Pallandt werd op 24 september 1898 geboren als tweede dochter van Jan Anne baron van Pallandt en Sarah Agnes Sophia baronesse van Pallandt van Neerijnen. Na Charlotte zouden in het gezin nog twee dochters en één zoon geboren worden.
…. ‘toen ze als vijftienjarige op een kostschool in Engeland verbleef, kwijnde ze weg van heimwee naar de bossen uit haar kindertijd. ze keerde daarop terug naar het ouderlijk huis in Den Haag…..’
Vandaag stuitte ik ineens op de familie van Pallandt . Het verhaal gaat dat mijn grootmoeder (moeder van mijn vader JFC Behre) een onecht kind is van Baron van Pallandt . De moeder van mijn grootmoeder werkte destijds als dienstmeisje bij de familie van Pallandt . Ze raakte zwanger van Baron van P . Daar het in die tijd onmogelijk was om het kind te erkennen of überhaupt bekend zou mogen worden , moest mijn overgrootmoeder trouwen met de tuinman Knoppert genaamd .
Wat ik graag zou willen weten wat de naam was van de toenmalige Baron van Pallandt , dit moet geweest zijn rond 1800 .
Zou het nog mogelijk zijn om dat te laten onderzoeken met bv een dna test ??
Kan iemand mij hiervoor advies geven ??
@Helena L Behre: Zou het dan over deze mijnheer gaan ? http://www.dbnl.org/tekst/_jaa002185301_01/_jaa002185301_01_0022.php
Bij ons in de familie gaat het verhaal dat Oma , W Veenendaal zwanger werd van dhr van Pallandt (Wassenaar) en daarna trouwde met de tuinman van van Heek in Enschede…..
Een verhaal, Margret. Hoe is die zwangerschap afgelopen?