Hij was eigenlijk al naar Amerika geëmigreerd Thomas Mann, had zich gelukzalig geïnstalleerd in Princeton, New Jersey, ver weg van die enge nazi’s in zijn geboorteland Duitsland, waarin hij zijn eigen beschaving niet meer kon herkennen. Maar in juni en juli 1939 was hij voor even weer terug, niet in Duitsland natuurlijk, maar in Noordwijk, waar hij bijna ‘ opging’ in Huis ter Duin. Aan zijn broer Heinrich Mann schrijft hij op 19 juni (ik heb alleen zijn brieven in het engels paraat): “It seems we have done well after all to choose this place. The hotel is excellent, the beach glorious, and the air has something of the Engadine." Zijn volgende brief dateert pas van 22 juli en is tegelijk ook zijn laatste van dat jaar uit Noordwijk. Maar het is misschien ook wel zijn meest ontroerende, want vol vaderlijke trots gericht aan zijn zoon Klaus, waanzinnig enthousiast over diens dan pas verschenen roman “Der Vulkan.” De passie en de trots waarmee die brief geschreven is heeft misschien wel te maken met – wat hij in het begin van die brief noemt – “this curious air here in Noordwijk which is at once dense and wild.” Klaus Mann zou in mei 1949 zelfmoord plegen in Cannes.

Aan het eind van de zomer, als Hitler Polen al is binnengevallen, is hij weer terug in Princeton, waar hij nog even terugkijkt op de ‘seven refreshing weeks in Holland”, maar niet voor heel lang, want het leven in Amerika neemt weer zijn beloop. In mei 1941 verkast hij naar California, naar Pacific Palisades, nog verder weg van het oorlogsgeweld in Europa, zij het wat dichter bij het oorlogsgeweld in de Pacifici dat nog komen zou. Hij zou er tot medio 1952 blijven wonen en pas dan – als Europa uiteindelijk geschoond is van het nazidom en maar aan hem blijft trekken – remigreren naar Kilchberg am Zurichsee in Zwitserland (met Duitsland had hij het wel gehad).

Intussen is hij in juli 1947 nog even over, in Londen, in Zurich en ook nog een paar weken in Noordwijk, maar daarvandaan zijn geen brieven van hem bewaard gebleven. Het jaar 1949 is spannend voor hem als hij in Frankfurt en Weimar (eindelijk terug in Duitsland) een grote ‘Goethe-speech’ houdt en een prijs in ontvangst mag nemen. Maar hij is op een holletje weer terug in de VS.

Definitief geremigreerd naar Europa doet hij ook weer wat vaker Noordwijk aan, en altijd dan weer Huis ter Duin. Op 25 juni 1955 is het weer zo ver. Hij schrijft: “next week we will be going to the North Sea – to Noordwijk in Holland, Huis ter Duin, where we have stayed several times with great pleasure.” Hij gaan naar Nederland om op Soestdijk een lintje op te halen: Commandeur in de Orde van Oranje Nassau. Hij verbaast zich over het feit dat hij om 11 uur ’s morgens ten paleize nog getracteerd wordt op een kop koffie (“The Dutch drink coffee at all times of the day!”).En hij schrijft ook nog: “Her eldest daughter is not a good student, and the Queen is anxious about her final examinations.” Maar terug in Noordwijk wordt hij plotseling ziek, zo ziek dat hij onmiddellijk naar Zurich terugkeert en daar wordt opgenomen in het Cantonale Ziekenhuis. Aan Theodor Adorno schrijft hij nog hoeveel plezier hij had in Nederland (“Je Maintiendrai!”) en genoot van “the magnificent beach of Noordwijk.” Thomas Mann gaat verder achteruit en schrijft tenslotte op 10 augustus uit het ziekenhuis zijn laatste brief: “You cannot imagine how sorry I was to depart prematurely from Noordwijk – or rather, to be departed by ambulance. It is such a lovely place, the most magnificent beach I know, and in my hut there, thanks to the stimulating air, I even wrote a few trifles, although a great deal of sand sifted onto the paper. I felt especially well, and there of all places this illness had happened to me.”

Thomas Mann stierf 2 dagen later op 12 augustus 1955.