Harm Kamerlingh Onnes (Zoeterwoude, 15 februari 1893 – Leiden, 20 mei 1985) was een kunstenaar uit Leiden. Hij maakte tekeningen, aquarellen, gouaches, olieverfschilderijen en keramiek. En ook glas-in-lood raampartijen. In 1918 ontwierp hij bovenstaande ramen voor J.J.P. Ouds Vakantiehuis De Vonk. Kamerlingh Onnes was door Oud gevraagd om deze bijdragem zoals Oud ook Theo van Doesburg had gevraagd een tegelvloer voor de Vonk te ontwerpen.
Van Doesburg en Oud stonden aan de basis van De Stijl beweging, een groep van utopisten, waartoe ook Mondriaan en Rietveld zouden gaan behoren. Harm Kamerlingh Onnes was geen lid van deze club. Volgens conservator Tim Huisman van Museum Boerhaave liet Kamerlingh Onnes’ “milde en ironische kijk op leven en kunst (…) zich slecht rijmen met de hoogdravendheid en de dogmatiek van een Van Doesburg. (…) Harm Kamerlingh Onnes toonde zich rond 1920 een erfgenaam van de vooroorlogse Europese avant-garde, van de kubisten en futuristen met hun machine-esthetiek en hun voorliefde voor ritmische, ‘mechanische’ composities. Maar het was een avantgardistische erfenis die getemperd werd door Kamerlingh Onnes’ persoonlijke mildheid en humanisme, en wellicht ook door de ontnuchterende ervaring van de Eerste Wereldoorlog. De wereldverbeterende kant van de avant-garde, met zijn utopische maar in potentie ook totalitaire aspecten, vinden we bij Kamerlingh Onnes niet terug.”
Het was nogal voorspelbaar dat Van Doesburg zich tegenover Oud beklaagde over de inbreng van Kamerlingh Onnes, want die inbreng vloekte in abstractie én in kleurstelling nogal sterk met alle dogmatische uitgangspunten, die Van Doesburg zichzelf én zijn beweging toen al oplegde. Maar ja, De Vonk was in zijn tijd ook nog niet hét toonbeeld van De Stijl, dus Oud zal er wel een beetje relativerend over hebben gedaan.
BLOGnoordwijk (Heimatsammlung) 