foto
De kaart (schaal 1:50.000) dateert uit 1851 en is gemaakt door H.J. Enderlein. Zo klein was Noordwijk toen, of zo groot. Ik kan eindeloos naar kaarten kijken en in mijn verbeelding de straten nalopen of de ingetekende grenzen overschrijden of de bergen via de hoogtelijnen beklimmen. Kaartenmakers moesten heel precies werken, ze mochten niets aan de verbeelding overlaten en toch deden ze niets anders.

Nog meer verbeelding: want wie was H.J.Enderlein?  Hendrik Johannes Enderlein was in 1821 geboren in Alkmaar en stierf nog net in de 19e  eeuw op 28 december 1898 in Den Haag. Hij kwam uit een militair geslacht en ook hij ging min of meer logischerwijze in het leger. Na zijn opleiding op de KMA doorliep hij al snel allerlei rangen, diende vooral bij de Genie, hield zich bezig met fortificaties, waterlinies en verkennerwerk. In die tijd moet hij zijn opleiding tot kaartenmaker ook gekregen hebben, een functie die wel paste bij het soort werk dat de genie verrichtte. Hij zou uiteindelijk met pensioen gaan in 1877 als generaal-majoor b.d. Die eindrang had hij te danken aan een  kortstondig ministerschap.

Uit het niets was hij opeens minister van Oorlog in het kabinet-Heemskerk/Van Lynden van Sandenburg, van 29 april 1875 tot 1 januari 1876. Het werd een drama. Hij was politiek helemaal niet geprofileerd, sterker: hij was volslagen a-politiek en als zodanig volslagen ongeschikt voor een diplomatieke omgang met de Staten-Generaal. Hij had ook nog eens een nogal stuurse relatie met de Koning en er was dan ook aanleiding genoeg om zo ongeveer iedere week wel met aftreden te dreigen. Toen uiteindelijk in december 1875 zijn plannen tot uitvoering van de Vestingwet sneefden bij de geachte afgevaardigden had hij het helemaal gehad en trad terstond af.

Ongelukkigerwijze stond hij in maart 1881 bij tussentijdse verkiezingen kandidaat voor de Tweede Kamer in het district Arnhem, maar gelukkigerwijze werd hij niet gekozen. Zijn kracht en creativiteit en warmte zaten niet in de politiek, maar in het leger en – waarschijnlijk het meest – in de cartografie.